گرده افشانی زنبور عسل

با رشد روز افزون و مدرنیزه شدن صنعت کشاورزی در جهان و استفاده از سموم شیمیایی جهت مبارزه با آفات و گسترش روش تک زراعی جمعیت بسیاری از حشرات گرده افشان کاهش یافته است. تعداد زیادی از گیاهان گلدار جهت تولید بذر و میوه (ابقای نسل) نیاز به این حشرات مفید دارند. زندگی ما و بسیاری از جانداران نیز طبعاً وابستگی به فعالیت آنها دارد. زنبورهای عسل، مهمترین حشرات گرده افشان برای تولید تجاری میوه اند، و از آنها در هر زمان و هر مکان می توان بهره گرفت. بنابراین باغداران در هنگام بازشدن گلهای درختان می توانند روی این حشرات مفید حساب باز کنند و در نتیجه کیفیت و کمیت محصول خود را تضمین نمایند.

• بسیاری از غذاهای اصلی، میوه جات، سبزیجات و بعضی علوفه دامها به طور مستقیم یا غیر مستقیم به مقیاس وسیع برای گرده افشانی وابسته به زنبور عسل هستند.
• بسیاری از گیاهان مرتعی برای تولید بذر و بقای خود نیاز به گردهافشانی حشراتی مانند زنبور عسل دارند، بنابراین این حشرات در حفظ منابع طبیعی نیز بسیار مفیدند.

گرده افشانی(Pollinatian)، انتقال مکانیکی دانه گردهاز پرچم (قسمت نرینگی) به روی کلاله ( قسمت مادگی گل) می باشد. بعد از تندیدن دانه گرده و پیوستن هسته گرده به تخمک عمل لقاح انجام می گیرد و دانه بوجود می آید.

گرده افشانی به دو صورت است : گرده افشانی مستقیم که از قرار گرفتن گرده یک گل بر روی کلاله همان گل یا گل های دیگر از همان گیاه یا گیاهان هم نوع انتقال یابد. اما گرده افشانی غیر مستقیم از قرار گرفتن دانه گرده در بین گیاهان با خواص ژنتیکی مختلف (واریته مختلف) بدست می آید.

گرده افشانی غیر مستقیم در بقاء گیاهان در دوره های مختلف جغرافیایی دارای اهمیت زیادی بوده است و تحقیقات داروین ثابت کرده است که گرده افشانی در بقاء و تنوع گونه ها، اهمیت زیادی دارد.

گیاهان خود نابارور وقتی با گرده های خود آن گل گرده افشانی می شوند، تولید تجاری خوبی ندارند، مانند سیب. گیاهانی که گل های نر و ماده در روی یک گیاه قرار دارند ولی جدا از هم هستند مانند خیار و ذرت، و گیاهان دو پایه که گلهای نر و ماده در آنها در روی دو گیاه (دو درخت) قرار دارند مانند بید، کیوی، خرما، و گیاهان دگر بارور، همگی به عوامل گرده افشان نظیر زنبور عسل جهت تشکیل بذر و دانه و میوه نیازمنداند.

هر زنبور در هنگام پرواز بر 50 تا 100 گل می نشیند و در نتیجه در زمان جمع آوری گرده و شهد، گرده گلهای مختلف بر موها و بدن زنبور چسبیده و در زمان ملاقات با گلهای دیگر، عمل انتقال و گرده افشانی انجام می شود.

بعضی از گیاهان دارای گرده های سنگین و چسبنده می باشند که باد قادر به انتقال آنها نمی باشد و تنها حشرات گرده افشانی قادر به انتقال آن هستند.

گرده افشانیزنبور عسل در بالابردن کمیت و کیفیت میوه و بذر محصولاتی مانند سیب، گیلاس، آلبالو، گلابی، شلیل، آلو، بادام، مرکبات، توت فرنگی، یونجه، شبدر، اسپرس، خیار، پنبه، هندوانه، لوبیا، سویا و ... مؤثر است.

 برای گرده افشانی یک هکتار باغ سیب نیاز به حداقل 2 تا 3 کلنی پر جمعیت می باشد و برای یک هکتار باغ گلابی نیاز به حداقل 4 تا 6 کلنی می باشد.